हिंदू कॅलेंडरनुसार, वर्षातील दुसरा महिना, वैशाख, याला खूप धार्मिक आणि आध्यात्मिक महत्त्व आहे. या महिन्यातील अमावस्येची तारीख विशेषतः शुभ मानली जाते. जेव्हा सूर्य मेष राशीत असतो आणि चंद्र मावळतो तेव्हा येणाऱ्या अमावस्येला वैशाख अमावस्या म्हणतात. ही तिथी पूर्वजांच्या ऋणातून मुक्तता, आत्मशुद्धी, स्नान-दान, तर्पण आणि ध्यान यासाठी अतिशय योग्य मानली जाते.
वैशाख अमावस्येचे महत्व
असे म्हटले जाते की वैशाख अमावस्येच्या शुभ दिवशी पिंपळाच्या झाडाची पूजा केल्याने आणि पाणी अर्पण केल्याने त्रिदेवांचे आशीर्वाद मिळतात. वैशाख महिन्यात देवी लक्ष्मीची पूजा करणे देखील अत्यंत शुभ मानले जाते. तसेच, हा दिवस पूर्वजांच्या शापापासून मुक्ती मिळविण्यासाठी योग्य मानला जातो. या काळात जर तुम्ही गरीब आणि असहाय्य लोकांना दान केले तर देव प्रसन्न होतो आणि पूर्वजांच्या आत्म्यांना शांती मिळते. या दिवशी गंगा नदीत स्नान केल्याने शुभ फळे मिळतात असे मानले जाते. वैशाख अमावस्येला श्रीमद भागवत कथा अवश्य ऐकावी. असे केल्याने, कधीही न संपणारे पुण्यपूर्ण फळे मिळतात.
वैशाख अमावस्या तिथी आणि शुभ मुहूर्त
वैदिक कॅलेंडरनुसार, वैशाख महिन्यातील कृष्ण पक्षाची अमावस्या तारीख २७ एप्रिल रोजी पहाटे ४:४९ वाजता सुरू होईल आणि दुसऱ्या दिवशी म्हणजे २८ एप्रिल रोजी पहाटे १:०० वाजता संपेल. या कारणास्तव, वैशाख अमावस्येचा सण २७ एप्रिल रोजी साजरा केला जाईल.
वैशाख अमावस्येला दानाचे महत्त्व
वैशाख अमावस्येला अन्न आणि पाणी दान करणे खूप महत्त्वाचे मानले जाते. असे म्हटले जाते की या पवित्र दिवशी अन्न आणि पाणी दान केल्याने व्यक्तीला तीर्थयात्रेला जाण्याइतकेच पुण्य मिळते. म्हणून, या दिवशी, गरीब आणि निराधारांना अन्न देण्यासोबतच, लोकांना पाणी द्या आणि ये-जा करणाऱ्यांसाठी पिण्याच्या पाण्याच्या स्टॉलची व्यवस्था करा. असे केल्याने, भक्तांवर देवाची कृपा राहते आणि त्यांच्या पूर्वजांच्या आत्म्यांना शांती मिळते.
सनातन परंपरेत, दान करणे हे एक अतिशय महत्त्वाचे कार्य आहे. असे म्हटले जाते की जो व्यक्ती आपल्या विचार, वचन आणि कृतीनुसार शुद्ध अंतःकरणाने ब्राह्मण आणि गरीब आणि असहाय्य लोकांना दान देतो, त्याला या जन्मात आणि पुढच्या जन्मातही त्याच्या दानाचे फळ मिळते. अमावस्येच्या पवित्र दिवशी दान केल्याने भक्तांचा आनंद वाढतो ज्यामुळे त्यांच्या जीवनात सकारात्मक बदल होतात.
अनेक पौराणिक ग्रंथांमध्ये दान देण्याचे महत्त्व सांगितले आहे. मनुस्मृतीत म्हटले आहे-
तपः परम कृतयुगे त्रेतायं ज्ञानमुच्यते ।
द्वापरे यज्ञमेवाहुर्दानमेकं कलौ युगे ॥
म्हणजेच सत्ययुगात तप, त्रेतायुगात ज्ञान, द्वापरयुगात यज्ञ आणि कलियुगात दान हे मानवाच्या कल्याणाचे साधन आहेत.
वैशाख अमावस्येच्या पवित्र दिवशी या गोष्टी दान करा
वैशाख अमावस्येच्या शुभ मुहूर्तावर धान्य आणि अन्नदान करणे सर्वोत्तम मानले जाते. तसेच, या शुभ दिवशी कपडे आणि शिक्षण दान करण्याचे विशेष महत्त्व आहे. या दिवशी असहाय्य मुलांना अन्न आणि कपडे देणे आणि शिक्षणाशी संबंधित वस्तू दान करणे हे पुण्य मानले जाते. वैशाख अमावस्येच्या शुभ मुहूर्तावर, नारायण सेवा संस्थेच्या अन्नदान, वस्त्रदान आणि शिक्षणदान प्रकल्पांमध्ये सहकार्य करून पुण्यदानाचा भाग व्हा.
