२००१ चा तो काळ, जेव्हा अपंगांसाठी नोकरी मिळवण्याचे स्वप्न एक दूरचे स्वप्न होते. समाजातील चढ-उतार आणि रोजगाराच्या मार्गातील अडथळे यांनी त्यांचा मार्ग रोखला. तेव्हा नारायण सेवा संस्थानने एक धाडसी पुढाकार घेतला आणि कौशल्य प्रशिक्षण केंद्राची स्थापना केली. ही त्या उत्कटतेची कहाणी आहे जी आज असंख्य जीवनात प्रकाशाची एक नवीन आशा म्हणून उदयास आली आहे.
अपंगांसमोरील सर्वात मोठे आव्हान म्हणजे कुटुंब आणि आर्थिक अडचणींवर अवलंबून राहणे. जर कुटुंबाचा पाठिंबा असेल तर ठीक आहे, अन्यथा दैनंदिन जीवन – खाणे, चालणे आणि स्वतःची काळजी घेणे हे एक आव्हान बनते. नारायण सेवा संस्थानला ही वेदना मनापासून जाणवली. परिणामी, एक मोफत कौशल्य प्रशिक्षण कार्यक्रम सुरू करण्यात आला, जिथे प्रत्येक अपंग व्यक्तीला कौशल्य मिळाले आणि प्रत्येक हृदयाला धैर्य मिळाले.
कौशल्याच्या बळावर स्वावलंबनाचा मार्ग
हे काही सामान्य प्रशिक्षण नव्हते तर एक चमत्कारिक गुरुकिल्ली होती जी दिव्यांगांना नोकरीच्या जगात प्रवेश करण्यासाठी तयार करत होती. शिवणकामाची गुंतागुंत असो, मोबाईल दुरुस्तीचे कौशल्य असो किंवा संगणकाचे जग असो – प्रत्येक कोर्समध्ये तिला असे शिकवले गेले की ती इतरांपेक्षा कमी नाही. या उपक्रमामुळे केवळ रोजगाराचा मार्गच निर्माण झाला नाही तर अपंगांच्या चेहऱ्यावर स्वाभिमान आणि स्वाभिमानाचे हास्यही फुलले.
यामुळे कुटुंबांना आर्थिक स्थैर्याचा किरणही मिळाला. आज, हा व्यावसायिक प्रशिक्षण कार्यक्रम अपंगांच्या जीवनात एक मजबूत आधारस्तंभ बनला आहे, ज्याने त्यांना बेरोजगारीच्या अंधारातून बाहेर काढले आहे आणि रोजगाराच्या सुवर्ण मार्गावर आणले आहे. हा बदल एका व्यक्तीपुरता मर्यादित नाही तर संपूर्ण समाजाला नवीन शक्ती आणि प्रगती देतो.
अपंगांसाठी व्यावसायिक प्रशिक्षण का आवश्यक आहे?
भारतात अपंगांचा मार्ग सोपा नाही. शिक्षणाचा अभाव, नोकरीच्या संधींचा अभाव, गरिबीचा हल्ला, उपलब्धतेचा अभाव, भेदभावाचा त्रास, आरोग्य सेवांपासूनचे अंतर, समाजात योग्य ओळखीचा अभाव आणि कमकुवत शैक्षणिक पायाभूत सुविधा – प्रत्येक टप्प्यावर अडचणी आहेत. अपंग व्यक्तींना शिक्षण, रोजगार, आरोग्य सेवा, वाहतूक आणि सरकारी सुविधांमध्ये मर्यादित प्रवेश असतो. समाजात प्रवेश नसल्यामुळे त्यांना वैयक्तिक आणि व्यावसायिक विकासापासून रोखले जाते, त्यांची छाप पाडणे हे एक स्वप्नच राहते. त्याशिवाय, गैरसमज कंपन्यांना त्यांना कामावर ठेवण्यापासून परावृत्त करतात, ज्यामुळे संधी आणखी कमी होतात. पायाभूत सुविधांचा अभाव, संधींचा अभाव आणि सरकार
योजना, संसाधने आणि प्रशिक्षण कार्यक्रमांबद्दल ज्ञानाचा अभाव त्यांना आर्थिकदृष्ट्या स्वतःच्या पायावर उभे राहण्यापासून रोखतो. असे दिसून येते की अनेक शाळा आणि कामाची ठिकाणे आवश्यक संसाधने पुरवण्यात अपयशी ठरतात.
पण नारायण सेवा संस्थानने या साखळ्या तोडण्याचा संकल्प केला आहे. संस्थेचा कौशल्य प्रशिक्षण कार्यक्रम अपंग व्यक्तींना व्यावहारिक कौशल्यांनी सुसज्ज करतो आणि आर्थिक स्वातंत्र्याचा मार्ग मोकळा करतो. त्यांच्या कमकुवतपणाऐवजी त्यांच्या बलस्थानांवर भर देऊन, हा कार्यक्रम त्यांना समाजाचा एक सक्षम भाग बनवतो. दिव्यांग बंधू आणि भगिनींच्या गरजा समजून घेऊन, संस्थेने विशेष प्रशिक्षण मॉड्यूल तयार केले आहेत.
नारायण सेवा संस्थान: आशेचा किरण
व्यावसायिक प्रशिक्षण उपक्रमात नारायण सेवा संस्थेची भूमिका
शिवणकाम, मोबाईल दुरुस्ती आणि संगणक वर्ग असे मोफत अभ्यासक्रम अपंगांसाठी चमत्कारापेक्षा कमी नाहीत. संस्थेकडून अपंगांना हे सर्व कौशल्य प्रशिक्षण दिले जात आहे.
शिवणकाम प्रशिक्षण: हा ९० दिवसांचा कोर्स दिव्यांग लोकांना शिवणकामाची जादू शिकवतो.
हे आहेत – कपडे कापणे, मोजमाप करणे, डिझाइन करणे, शिवणकामाचे यंत्र चालवणे, टी-शर्ट बनवणे, भरतकामाचे यंत्र वापरणे आणि फॅशनच्या गुंतागुंती. याद्वारे ते स्वतःचा छोटासा व्यवसाय सुरू करू शकतात किंवा कापड उद्योगात स्थान निर्माण करू शकतात. हे स्थिर उत्पन्नाचे एक शक्तिशाली स्रोत आहे.
मोबाईल दुरुस्ती: ६० दिवसांचा कोर्स ज्यामध्ये स्क्रीन दुरुस्ती, मदरबोर्ड दुरुस्ती, मोबाईल दोष निदान आणि सॉफ्टवेअर अपडेटिंग शिकवले जाते. या कौशल्यामुळे त्यांना मोबाईल किंवा स्मार्टफोन हार्डवेअर क्षेत्रात नोकरी मिळू शकते किंवा स्वतःचे दुरुस्तीचे दुकान उघडण्याची संधी मिळू शकते.
संगणक प्रशिक्षण: मूलभूत सॉफ्टवेअरपासून ते प्रगत कौशल्यांपर्यंत – डेटा एंट्री, हार्डवेअर आणि मूलभूत संगणक सुरक्षा. यामुळे आयटी उद्योग, कार्यालये आणि कॉल सेंटरमध्ये नोकरीच्या संधी उपलब्ध होतात.
गरीब आणि अपंग लोक नारायण सेवा संस्थेत ही कौशल्ये मोफत शिकतात. आतापर्यंत, या उपक्रमामुळे ३,२७७ लोकांचे जीवन सुधारले आहे. ते मोफत असल्याने, पैशाची कमतरता त्यांच्या स्वप्नांच्या मार्गात येत नाही.
जीवन बदलणाऱ्या कथा
हरी ओमकडून प्रेरणा: आग्र्याचा हरी ओम पोलिओने ग्रस्त होता, पण त्याचे मनोबल अजूनही उंच होते. त्याच्या वडिलांनी त्याला संस्थेत आणले, जिथे त्याच्यावर मोफत उपचार करण्यात आले आणि त्याला निरोगी आयुष्य मिळाले. त्यानंतर, त्यांनी संस्थेतच ४५ दिवसांचे मोफत शिवणकामाचे प्रशिक्षण घेतले. ज्याने त्याचे नशीब बदलले. संस्थेने त्याला एक शिलाई मशीन दिली, त्यानंतर त्याने स्वतःचे दुकान उघडले. आज तो स्वावलंबी आहे आणि त्याच्या कुटुंबाचा आधार बनला आहे. हे कौशल्याच्या शक्तीचे जिवंत उदाहरण आहे.
श्रीपाल मिश्राचा संघर्ष: उत्तर प्रदेशातील श्रीपाल मिश्रा यांना वयाच्या दोन व्या वर्षी पोलिओमुळे एक पाय गमवावा लागला होता. तापानंतर, हातावर अवलंबून असलेल्या या माणसाला टोमणे आणि गरिबीशी झुंजावे लागले. तो शाळेत जाऊ शकत नव्हता, काहीही करू शकत नव्हता, पण संस्थेत मोफत उपचार आणि संगणक प्रशिक्षणामुळे त्याला एक नवीन जीवन मिळाले. आज तो संस्थेच्या शिवण विभागात काम करतो आणि त्याच्यात आत्मविश्वास आहे.
एकत्र या, बदलाचा भाग व्हा
नारायण सेवा संस्थान ही चार दशकांहून अधिक काळ दुर्बल घटकांसाठी काम करणारी एक ना-नफा संस्था आहे. तुम्हीही या उदात्त कार्यात योगदान देऊ शकता:
आर्थिक मदत: आमच्या https://www.narayanseva.org/ वेबसाइटला भेट देऊन देणगी द्या.
अपंगांच्या उपचार आणि कौशल्य प्रशिक्षणासाठी तुमचे सहकार्य अमूल्य आहे.
स्वयंसेवक बना: नारायण सेवा संस्थान शिकवण्यापासून ते कार्यक्रम आयोजित करण्यापर्यंत विविध उपक्रमांमध्ये मदत करते आणि
स्वयंसेवकांचा वापर सामुदायिक सेवेसह विविध उपक्रमांमध्ये मदत करण्यासाठी केला जातो.
ती त्याचे स्वागत करते. हे स्वयंसेवा कार्य दोन्ही पक्षांसाठी फायदेशीर आहे. तुम्ही स्वयंसेवा करा.
असे करून तुम्ही तुमचे कौशल्य वाढवू शकता.
सीएसआरद्वारे सहकार्य: कंपन्यांनी सामाजिक जबाबदारी स्वीकारण्यासाठी आमच्याशी हातमिळवणी करावी. हे सहकार्य अपंगांना बळकटी देण्याचा एक सुवर्ण मार्ग आहे. सीएसआरच्या माध्यमातून, आम्ही कंपन्यांना आमच्या उदात्त कार्यात सामील होण्यासाठी आमंत्रित करतो. या सहकार्यामुळे कंपन्यांना त्यांच्या सामाजिक जबाबदाऱ्या पार पाडण्यास मदत होते तसेच अपंग व्यक्तींना सक्षम बनविण्यास मदत होते.
काळजीचा एक गौरवशाली वारसा
नारायण सेवा संस्थान गेल्या चार दशकांपासून दुर्बल घटकांना सक्षम बनवत आहे. पहिल्या दिवसापासून, संस्था भुकेल्यांना मोफत अन्न, गरजूंना मोफत उपचार आणि राहणीमानासाठी संसाधने पुरवत आहे. आता, अपंगांचे दुःख समजून घेऊन, आम्ही त्यांच्यासाठी नवीन मार्ग तयार करत आहोत.
हे व्यावसायिक प्रशिक्षण केवळ एक कौशल्य कार्यक्रम नाही तर अपंग व्यक्तींच्या जीवनातील एक नवीन अध्याय आहे – जिथे शक्यता अनंत आहेत, आत्मविश्वास, सकारात्मकता, आदर आहे आणि आर्थिक स्वातंत्र्याचे स्वप्न साकार होते. तुमच्या पाठिंब्याने, आम्ही गरजूंना रोजगार, भावनिक आधार आणि संधी देऊन सक्षम बनवत राहू.
